Brugia - Flandria Zachodnia - Antwerpia: 22-27 IV 2016
W dniach 22–27 kwietnia 2016 roku dziesięcioosobowa grupa studentów II roku studiów magisterskich na kierunku historia Uniwersytetu Jagiellońskiego pod opieką naukową doktora Rafała Szmytki uczestniczyła w objeździe naukowym po Flandrii oraz w polsko-belgijskiej konferencji połączonej z warsztatami pt.: Hegde preachings and the Beeldenstorm in popular culture. 450 anniversary of the Wonder Year. Wyjazd obejmował wizytę w Brugii, De Panne, Ostendzie, Blankenberge, Ieper oraz Antwerpii, w której odbyło się spotkanie naukowe polskich i belgijskich studentów.
Po przylocie do Belgii w piątek 22 kwietnia, grupa wyruszyła z Charleroi do Brugii, która stała się głównym ośrodkiem jej pobytu. Zwiedzanie rozpoczęło się jeszcze tego samego dnia, a z powodu popołudniowej pory, ograniczyło się do przejścia ulicami miasta. Uczestnicy wyjazdu wstępnie zapoznali się z najważniejszymi z miejscowych zabytków, szerzej natomiast z architekturą Brugii, urokliwymi zakątkami miasta, jego życiem codziennym, belgijskimi zwyczajami i specjałami, które wywarły na studentach ogromne wrażenie.
Następny dzień objazdu przeznaczony został na pobyt nad Morzem Północnym. Grupie udało się odwiedzić trzy nadmorskie miejscowości – De Panne, Ostendę i Blankenberge. Pomiędzy nimi podróżowano najdłuższą linią tramwajową świata - Kusttram, która łączy miasta wzdłuż całej linii brzegowej kraju i zapewnia pasażerom wspaniałe widoki. Najważniejszym punktem sobotniej wyprawy była Ostenda, w której oprócz rozległego wybrzeża i portu, uczestnicy mieli szansę zobaczyć piękne obiekty powstałe z fundacji króla Leopolda II: Królewską Galerię prowadzącą do Hipodromu Wellingtona oraz monumentalną katedrę świętych Piotra i Pawła. Nie samymi zabytkami jednak żyją studenci. W każdym z miast z przyjemnością spędzili nieco czasu na plaży, na targu rybnym w Ostendzie spróbowali zaś świeżych i świetnie przyrządzonych owoców morza.
Trzeci dzień wyjazdu w całości poświęcony został poznaniu kolejnego miasta – Ieper. Uczestnicy w pierwszej kolejności wybrali się w okolice zabytkowych wałów obronnych, co pozwoliło zapoznać się z nowożytną historią ośrodka oraz stanowiło okazję do spaceru po rozległym i pełnym uroku parku. Jednak najważniejszym elementem tej części objazdu było poznanie dziejów ośrodka w trakcie Wielkiej Wojny. Studenci odwiedzili jeden z licznych cmentarzy wojennych, a następnie Menin Gate Memorial to the Missing, znaną pod niderlandzką nazwą jako Menenpoort (Brama Meneńska) – miejsce pamięci poświęcone tysiącom ofiar poległych pod Ieper, których ciał nigdy nie udało się odnaleźć lub zidentyfikować. Kluczowym punktem zwiedzania tego miejsca była wizyta w znanym muzeum I wojny światowej, mieszczącym się w ogromnych sukiennicach – będącej największą tego typu budowlą powstała w epoce nowożytnej. Obszerna, multimedialna i zaopatrzona w szeroką gamę eksponatów wystawa wywarła duże wrażenie na grupie oraz sprowokowała do późniejszej dyskusji.
Jednym z najważniejszych punktów całego objazdu był poniedziałkowy pobyt w Antwerpii i przeprowadzona tam konferencja oraz warsztaty naukowe zorganizowane przez doktora Rafała Szmytkę ze strony polskiej oraz profesora Guido Marnefa ze strony belgijskiej. Spotkanie zaplanowane zostało jako element obchodów 450. rocznicy ikonoklazmu, który miał miejsce na terenie Flandrii. Zarówno studenci polscy jak i belgijscy przygotowali i wygłosili referaty dotyczące wydarzeń roku 1566. Wystąpienia poprzedzone były długą dyskusją między studentami obu narodowości, co pozwoliło na poszerzenie wiedzy wszystkich uczestników. Warsztaty okazały się przedsięwzięciem tak interesującym i dobrze przygotowanym, że organizatorzy i uczestnicy wydarzenia żywią teraz nadzieję na nawiązanie trwalszej współpracy pomiędzy uniwersytetami Jagiellońskim oraz Antwerpskim. Po zakończeniu spotkania, grupa objazdowa udała się na długi spacer, czemu nie przeszkodziły niesprzyjające warunki pogodowe. Studentów zafascynowały zarówno zabytki, na przykład monumentalna katedra Najświętszej Marii Panny, jak i „prawdziwa twarz” tętniącego życiem miasta – boczne uliczki, kameralne restauracje, nietypowe knajpy oraz sami mieszkańcy, skorzy do zamienienia kilku słów z obcokrajowcami.
Wtorek 26 kwietnia, ostatni dzień pobytu w Belgii, poświęcony został dokładniejszemu zwiedzeniu Brugii. Grupie udało się odwiedzić większość najistotniejszych elementów topografii miasta, między innymi wzorowany na Świątyni Jerozolimskiej Jeruzalemkerk, Bazylikę Świętej Krwi, przechowującą fiolkę z krwią Chrystusa oraz monumentalny kościół świętej Anny. Niezwykle ciekawa okazała się wizyta w Muzeum Sztuki Flamandzkiej/Groeningemuseum, w którym zgromadzone są dzieła od malarstwa niderlandzkich prymitywów aż po sztukę nowoczesną. Za niemniej interesującą studenci uznali nietypową i klimatyczną wystawę, poświęconą ujęciu czarownic w sztuce niderlandzkiej, która prezentowana jest aktualnie w budynku średniowiecznego szpitala świętego Jana. Korzystając ze słonecznej pogody, część dnia uczestnicy objazdu postanowili poświęcić przyjemnym spacerom wzdłuż wspaniale utrzymanych miejskich kanałów i pośród uliczek kryjących piękne budowle i liczne niespodzianki. Ostatnie chwile pobytu we Flandrii wykorzystane zostały na chłonięcie atmosfery Brugii, próbowanie słynnych belgijskich pralinek i odpoczynek w malowniczym otoczeniu starego miasta.
Wyjazd do Belgii, choć trwający niespełna tydzień, dla wszystkich uczestników stanowił przeżycie niezapomniane, obfitował we wrażenia, pozwolił na odwiedzenie aż sześciu miast oraz zapoznanie się z kulturą, sztuką i dziejami Flandrii. Szczególnie cennym doświadczeniem była dla studentów organizacja naukowej konferencji i międzynarodowych warsztatów, które umożliwiły nabycie nowych umiejętności, zgłębienie historii ikonoklazmu, a przede wszystkim nawiązanie kontaktów z antwerpskim uniwersytetem oraz uczącymi się tam ludźmi. Strzałem w dziesiątkę okazała się również forma zwiedzania poszczególnych miast. Przed wizytą w każdym z nich, wybrani studenci przygotowywali najważniejsze informacje dotyczące ich losów, zabytków i miejsc wartych odwiedzenia, a następnie dzielili się wiedzą z resztą grupy. Uczestnicy objazdu poznawali ośrodki zarówno w sposób naukowy, omawiając i odwiedzając najważniejsze zabytki i muzea, jak i „realny”, poznając miejscowe zwyczaje, atrakcje, przysmaki – całą żywą tkankę tworzącą miasta. Dzięki takiej organizacji oraz solidnej grupie, wyjazd okazał się dla wszystkich cenną nauką o historii Flandrii, oraz, po prostu, dobrą zabawą.
Tekst: Katarzyna Kostecka